Flexography (เฟล็กโซกราฟี) คือระบบการพิมพ์แบบโรตารี (Rotary Printing) ที่ใช้แม่พิมพ์ที่มีความยืดหยุ่นสูง หรือที่เรียกกันว่า "เพลทโพลิเมอร์ (Photopolymer Plate)" หรือ "ตรายาง" โดยส่วนของภาพพิมพ์จะนูนขึ้นมาเพื่อรับหมึกแล้วถ่ายทอดลงบนวัสดุพิมพ์โดยตรง ระบบนี้เปรียบเสมือนการพัฒนาขั้นสูงของการพิมพ์แบบตัวนูน (Letterpress) ในสมัยก่อน
Flexography ถูกยกให้เป็น "ราชาแห่งงานพิมพ์ฉลากและบรรจุภัณฑ์" เพราะเป็นระบบที่ตอบโจทย์ความต้องการของอุตสาหกรรมนี้ได้อย่างครบถ้วน ตั้งแต่ความเร็วในการผลิตไปจนถึงความยืดหยุ่นของวัสดุ
จุดเด่นหลักที่ทำให้ Flexography โดดเด่น:
ความเร็วในการผลิตสูง (High Speed): เครื่องพิมพ์ Flexo สามารถทำงานที่ความเร็วสูงมาก ทำให้เหมาะสำหรับการผลิตในปริมาณมาก (Long Run) อย่างต่อเนื่อง เช่น ฉลากสินค้าหลายล้านชิ้น หรือบรรจุภัณฑ์จำนวนมาก
พิมพ์บนวัสดุที่หลากหลาย (Versatility of Substrates): เป็นระบบที่สามารถพิมพ์ลงบนพื้นผิวที่ยืดหยุ่นและไม่ดูดซับหมึกได้เกือบทุกชนิด เช่น ฟิล์มพลาสติก (Plastics), ฟอยล์, กระดาษแก้ว (Cellophane), กระดาษลูกฟูก (Corrugated Cardboard), และสติ๊กเกอร์
การรวมขั้นตอน (In-line Processing): เครื่องพิมพ์ Flexo สมัยใหม่สามารถรวมหลายขั้นตอนเข้าไว้ด้วยกันในการพิมพ์เพียงครั้งเดียว (Single Pass) เช่น การพิมพ์สี, การเคลือบเงา/ด้าน (Varnishing), การเคลือบฟิล์ม (Lamination), และการไดคัท (Die-cutting) ทำให้ประหยัดเวลาและต้นทุนการผลิต
ความยืดหยุ่นของหมึก (Ink Versatility): สามารถใช้หมึกได้หลากหลายประเภท ไม่ว่าจะเป็นหมึกสูตรน้ำ (Water-based), หมึกสูตรตัวทำละลาย (Solvent-based) หรือหมึก UV Curable ซึ่งตอบโจทย์ด้านความปลอดภัยและข้อกำหนดสำหรับบรรจุภัณฑ์อาหาร (Food Packaging)
ข้อจำกัดที่ควรทราบ:
ค่าตั้งเครื่องและทำแม่พิมพ์: มีต้นทุนเริ่มต้นในการทำเพลท (Plate Cost) ซึ่งไม่เหมาะกับงานพิมพ์จำนวนน้อย (Short Run)
ความละเอียด: แม้ว่าเทคโนโลยีจะพัฒนาขึ้นมาก แต่คุณภาพและความคมชัดของรายละเอียดเล็กๆ อาจยังไม่เท่ากับการพิมพ์ Offset หรือ Gravure ในบางแง่มุม
กล่าวโดยสรุป: Flexography คือโซลูชันที่คุ้มค่าที่สุดสำหรับการผลิต ฉลากสินค้าแบบม้วน, ถุงบรรจุภัณฑ์, กล่องกระดาษลูกฟูก, และฟิล์มห่อสินค้า ในปริมาณมาก ที่ต้องการความรวดเร็วและพิมพ์ลงบนวัสดุที่ไม่ใช่กระดาษมาตรฐานได้เป็นอย่างดี
| ระบบการพิมพ์ | เฟล็กโซกราฟี, Flexography, Flexo, ระบบโรตารี, Rotary Printing, การพิมพ์แบบนูน, Letterpress |
| ประเภทงานพิมพ์ | งานพิมพ์บรรจุภัณฑ์, งานพิมพ์ฉลาก, Flexible Packaging, Label Printing, สติ๊กเกอร์ม้วน, กล่องกระดาษลูกฟูก |
| เทคนิคและวัสดุ | แม่พิมพ์ยาง, Photopolymer Plate, เพลทเฟล็กโซ, พิมพ์บนพลาสติก, พิมพ์บนฟิล์ม, หมึกสูตรน้ำ, In-line Processing |
| คุณสมบัติ | ความเร็วสูง, ต้นทุนต่ำต่อหน่วย, งาน Long Run, ความยืดหยุ่นวัสดุ, บรรจุภัณฑ์อาหาร |
ภาพที่ 1: หลักการทำงานของ Flexography (แม่พิมพ์ยาง)
ภาพนี้แสดงภาพตัดขวางของเครื่องพิมพ์ Flexo ที่เน้นลูกกลิ้ง Anvil Roll, Impression Cylinder, และ Photopolymer Plate (แม่พิมพ์ยางที่นูนขึ้นมา) ที่กำลังรับหมึกจาก Anvil Roll และถ่ายทอดหมึกลงบนวัสดุพิมพ์ที่วิ่งผ่าน เพื่อแสดงให้เห็นถึงกลไกการพิมพ์ที่ใช้แม่พิมพ์ที่ยืดหยุ่น
ภาพที่ 2: ความเร็วในการผลิตสูงและงาน Long Run
ภาพนี้แสดงเครื่องพิมพ์ Flexo ขนาดใหญ่ที่กำลังทำงานอย่างรวดเร็ว โดยมีม้วนวัสดุพิมพ์ขนาดใหญ่กำลังวิ่งผ่านเครื่อง และมีกองฉลากสินค้าหรือบรรจุภัณฑ์ที่พิมพ์เสร็จแล้วเป็นจำนวนมากกองอยู่ แสดงถึงประสิทธิภาพในการผลิตปริมาณมาก
ภาพที่ 3: พิมพ์บนวัสดุที่หลากหลาย (Versatility of Substrates)
ภาพนี้แสดงตัวอย่างวัสดุพิมพ์ที่หลากหลายที่มักใช้กับ Flexography เช่น ม้วนฟิล์มพลาสติก (สำหรับถุง), กระดาษลูกฟูก (สำหรับกล่อง), สติ๊กเกอร์, และฟอยล์ พร้อมกับผลิตภัณฑ์ที่ทำจากวัสดุเหล่านั้น
